Đilas: Sestra nariče na grobu komite Draga
Priredio: V.J. Na fotografiji gore je DRAGO PRELEVIĆ, od oca Stanoja, rođen 1899. u selu Donje Stravče, Kuči. Kapetan crnogorske vojske, komita i protiv austrougarske i protiv srpske okupacije. Srbi
Đilas: Pogibija Todora Dulovića
Priredio: V.J. Ni smrt kralja Nikole [1921], ni pogibija Todorova [1923, desno na fotografiji gore] i drugih komita nijesu nikoga iznenadile, a jedva i uzbudile. Na to se i tako
Đilas: Moj ujak, Teofil Radenović, bio je
Priredio: V.J. Državna i politička tradicija bila nam je CRNOGORSKA — svjedoči 1958. godine Milovan Đilas svoje odrastanje u Podbišću. — Bili smo od onih koji su pripadali Crnoj Gori
Đilas: ŽIVIO NIKOLA PRVI, nad Kolašinom uklesano
Priredio: Vladimir Jovanović Rovačka pobuna i borbe s komitima unijeli su razdor i nemir i u našu kuću, kao da se i ona podijelila na bjelaše – pristaše ujedinjenja, i
Đilas: Petnaestak komita iz šume izbi pred
Priredio: V.J. U Beranama je 1937. održan možda posljednji, ili jedan od posljednjih, u nizu sudskih procesa u nekom predmetu s neposrednim implikacijama oko krvavoga „ujedinjenja” iz 1918. godine. Koliko
Đilas: Većina se 1918. protivila ujedinjenju sa
Priredio: V.J. Ni mojkovački kraj, niti bilo koji u Crnoj Gori, vojska Kraljevine Srbije oktobra 1918. nije oslobađala — takav je narativ docnije izmišljen. Milovan Đilas (1911-1995, na slici gore)
Đilas: Moj otac i Knjaz su imali
Priredio: Vladimir Jovanović Ako život moje porodice nije u svemu tipičan za moju domovinu — Crnu Goru, u nečem opet jeste: nekoliko pokoljenja izginu od ljudi iste vjere i imena,
78 crnogorskih sveštenika 1945-46. za autonomnu jurisdikciju
Priredio: Vladimir Jovanović Prema dr Zvezdanu Foliću, „svježe reminiscencije na tek prohujale vjetrove rata, kompromitovanost vrha Crnogorsko-primorske mitropolije, novo federalno ustrojstvo, kao i težnja da svoju energiju prilagode državnim potrebama,
78 crnogorskih sveštenika 1945-46. za autonomnu jurisdikciju
Priredio: Vladimir Jovanović Objavljeni u srpskoj istoriografiji arhivski izvori svjedoče o anksioznosti u Patrijaršiji Srbije (SPC) od posljedicâ koje bi, između ostaloga, mogle da proizvedu: a) Odluka Predśedništva AVNOJ-a od
78 crnogorskih sveštenika 1945-46. za autonomnu jurisdikciju
Priredio: Vladimir Jovanović Dok je mitropolit crnogorsko-primorski SPC Joanikije Mićović u planinskom mjestu Rudo (BiH) s četničkim zbjegom Pavla Đurišića obilježavao Božić 1945. godine, na Cetinju je taj praznik zbilja
78 crnogorskih sveštenika 1945-46. za autonomnu jurisdikciju
Priredio: Vladimir Jovanović Među 538 delegata na prvome zasijedanju Zemaljskoga antifašističkoga vijeća narodnoga oslobođenja (ZAVNO) Crne Gore i Boke 15-16. novembra 1943. u Kolašinu bilo je 11 pravoslavnih sveštenika i
78 crnogorskih sveštenika 1945-46. za autonomnu jurisdikciju
Priredio: Vladimir Jovanović Na prostoru Crne Gore 1941. bilo je je 188 sveštenika i 33 kaluđera u eparhijama Srpske pravoslavne crkve (SPC). Tadašnji mitropolit crnogorsko-primorski SPC, Joanikije Lipovac — nakon
Svetitelj i CRNOGORSKA NACIJA — dokumenti iz
Piše: Vladimir Jovanović Godine 1818. „Srpski rječnik istolkovan njemačkim i latinskim riječima, skupio ga i na svijet izdao Vuk Stefanović” nema odrednicu „nacija” (latinski: „natio”). Izjednačava je s „narodom” („Volk”
Svetitelj i CRNOGORSKA NACIJA — dokumenti iz
Piše: Vladimir Jovanović Kako sam već istakao u ovome serijalu, i kod Crnogoraca, jednako i kod Srba i Hrvata, takođe Rusa i Bugara, termin i pojam „nacija” — a „natio[n]” je etimološki
170. godišnjica obnove knjaževstva – da li
Piše: Vladimir Jovanović Navršava se 170. godišnjica obnove crnogorske knjaževine: knjaz je postao Danilo I Petrović-Njegoš. Nije mi poznato da je taj jubilej uvršten u kakvu agendu zvaničnih ili nezvaničnih
VIDEO: Kralj Nikola i američki general Peršing
Piše: Vladimir Jovanović Susret kralja Crne Gore i generala Džona Peršinga (John J. Pershing) – s nadimkom Black Jack, slavnoga komandanta američkih trupa u Prvome svjetskome ratu, potom šefa generalštaba
Kralj Nikola odlikovao crne olimpijce Kanade i
Piše: Vladimir Jovanović Po svršteku Prvoga svjetskoga rata, Međusavezničke igre su jednokratni sportski događaj održan od 22. juna do 6. jula 1919. na stadionu „Peršing” nedaleko od Pariza. Stadion je
Crkva Crne Gore u prvom diptihu na
Piše: Vladimir Jovanović U Filadelfiji (Pensilvanija, SAD) je 1870. odštampan diptih Svete Istočno-pravoslavne Crkve na engleskome jeziku; u prijevodu, naslovljen je: „Popis katedri i arhijereja u Svetoj Istočnoj Crkvi”. Tada
Crkva Crne Gore u diptihu autokefalnih crkava
Piše: Vladimir Jovanović Sredinom 19. vijeka u Zapadnu Evropu, od diplomatskih misija u Carigradu, iz Rusije, ili iz 1832. osnovane Kraljevine Grčke, pribavljeni su i potom u raznim javnim publikacijama
Kako se o „Protokolima sionskih mudraca“ pisalo
Piše: Boban Batrićević Istoriju antisemitizma karakteriše stalno izmišljanje dokaza koji svjedoče o tobožnjoj „jevrejskoj zavjeri“ da ovladaju svijetom. Jedna od najpoznatijih izmišljotina o stvarnosti jevrejske namjere i ujedno najpoznatiji falsifikat
Crnogorski četnici tokom Pete neprijateljske ofanzive: “Junački”
Piše: Jadranka Selhanović Operacija „Švarc“ ili Peta neprijateljska ofanziva, bila je udružena operacija sila osovine u kojoj je učestvovalo 126.000 neprijateljskih vojnika. Glavni cilj njemačkih okupacionih snaga bio je da
UZROCI PONAŠANJA SRBIJE: Analiza odnosa Srbije prema
Dokument grupe autora iz oblasti međunarodnih odnosa Dokument na engleskom možete pročitati OVDJE. UVOD Poput „Dugog telegrama“ koji je sačinio Dž. Kenan pod naslovom „Uzroci ponašanja Sovjetskog saveza“, a koja
Komiti iz Šavnika – Za pravo, čast,
Piše: Vladimir Jovanović Komitska grupa posljednjega uskočkoga kapetana RADA KRŠIKAPE početkom jula 1920, sa planine Bjelasice, poviše Mojkovca, neotkrivena od patrolâ i zaśeda vojske i žandarmerije srpskih okupcionih vlasti – uz jatačku
Komiti iz Šavnika – Za pravo, čast,
Piše: Vladimir Jovanović RADE KRŠIKAPA, vođa ustanka Za pravo, čast, slobodu i nezavisnost protiv srpske okupacije u srezu Šavničkome, bio je oficir, posljednji plemenski kapetan Uskoka, sin perjanika knjaza Nikole,
Komiti iz Šavnika – Za pravo, čast,
Piše: Vladimir Jovanović Slijedi popis boraca Za pravo, čast, slobodu i nezavisnost iz sreza Šavničkoga, koji je, poslije 1918, obuhvatao ranije kapetanije u Durmitorskoj oblasti Kraljevine Crne Gore: Drobnjačku (Šavnik),
Napadi SPC na sveštenike antifašiste
Piše: mr Jadranka Selhanović Dok je SPC tokom NOB-a aktivno podržavla ideologiju četničkog pokreta, ne mali broj njenih sveštenika borio se u partizanskim redovima. Za SPC sveštenici-partizani bili su izdajnici, raspopi,
MORA POSTOJATI FCJK
mr Jadranka Selhanović Već neko vrijeme, čemu smo svjedoci, vodi se žustra borba za očuvanje FCJK. Potpisuju se peticije podrške, održan je i protest na Cetinju. I skupštinki
NIKŠIĆ NIJE BIO PO ČETNIČKOM UKUSU
Piše: mr Jadranka Selhanović Okupirani Nikšić 1942. godine. Već godinu dana gradom pod Trebjesom rukovodi tzv. Nacionalna (četnička) uprava sa gradonačelnikom Jevremom Šaulićem na čelu. Novopostavljena vlast, koju je
Ljubo Čupić među nama
Piše: mr Jadranka Selhanović Osmjeh za vječito pamćenje i poštovanje. Osmjeh prkosa i ponosa. Osmjeh heroja koji je uplašio i zbunio dželate koji su u njega uperili puščane cijevi 25.
Otkrivamo: Pismo Petra Lubarde: Niti me ko
Piše: Mr Jadranka Selhanović „Niti sam pitan, niti ikomu davao mišljenje povodom toga“ Osporavnju izgradnje Njegoševog mauzoleja na Lovćenu koje je, šezdesetih godina prošlog vijeka, žustro vodila SPC,
MAUZOLEJ-PARTIJA-CRKVA
DOKUMENTA Piše: mr Jadranka Selhanović Ideja o izgradnji Njegoševog mauzoleja nastala je krajem 1951. godine, u vrijeme obilježavanja 100. godišnjice Njegoševe smrti. Tadašnji predsjednik crnogorske vlade, Blažo Jovanović,
Plan za likvidaciju Crne Gore
Piše: mr Jadranka Selhanović Prvi svjetski rat Iako se srpska politika već duži niz godina bavila crnogorskim državnim pitanjem, rješavanje tog pitanja posebno se intenzivira u vrijeme Prvog svjetskog rata.
Dokumenti: Iseljavanje Crnogoraca u Bugarsku; njihova etnička
Piše: Miroljub Orlandić Migracijska kretanja Crnogoraca ili bolje rečeno, iseljavanje građana Crne Gore otpočelo je krajem XV i početkom XVI stoljeća. Posebno je bilo intenzivno iseljavanje Crnogoraca tokom XVIII i
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović Poštovani čitaoče/čitateljko, najprije predlažem da pogledamo jednominutni filmski zapis. https://www.youtube.com/embed/NbMq6hGkHu4 To je, svakako poznati, prolazak Crnogrske vojske, vojnika, oficira, podoficira, vojnoga orkestra, te drugih zvanica uz prisustvo
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović Napravićemo uslovno rečeno „pauzu” u striktnoj prezentaciji izvorâ o insigijama novovjekovnoga crnogorskoga knjaževstva (i kraljevstva). Vjerovatno će biti od interesa da se pozabavim porijeklom konfuznosti i neprovjerenim
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović Državna zastava nije se promijenila ni nakon što je Knjaževina Crna Gora 1905. dobila Ustav, za koji mnogi pogrešno vjeruju da je u njemu normirana neka nova.
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović Bilježi se da je „Silistria”, brod koji je knjaz Nikola dobio 1866. na poklon od turskoga sultana, prvi na kojem je istaknuta zastava Knjaževine Crne Gore. „Silistria”
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović Dvije prve pomorske (pomorsko-trgovačke) zastave Knjaževine Crne Gore bile su dvobojne – sastavljene od kombinacijâ CRVENE i BIJELE. Nakon Veljega rata i oslobođanja dijela Crnogorskoga primorja, od
KOMUNISTA I „ZELENAŠ“ – Petko Miletić (1)
Piše: Vladimir Jovanović Načelstvo Okruga u Podgorici, aktom br. 262, januara 1922, među 32 tada oglašena i ucijenjena Crnogorca, pod br. 14, saopštava da je „rasta malog, kose smeđe, očiju
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović I naš istoričar dr Jevto Milović (Nikšić, 1908-1991) pisao je o insigijama Crne Gore. Njegov članak „Crnogorski grb i zastava crnogorska” je 1982. publikovan u domaćem stručnom
O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore
Piše: Vladimir Jovanović Navršava se 169 godina od vaspostavljanja Knjaževine Crne Gore. Po upkojenju Petra II Petrovića-Njegoša (1851), njegov testamentarni nasljednik – sinovac Danilo, odobrenjem zbora crnogorskih glavara, nije se
