O zastavi i grbu Knjaževine Crne Gore (12)
Piše: Vladimir Jovanović
Internet je učinio široko dostupnim raznovrsne kolekcionarske ponude, a među njima se nalaze i insigije crnogorskoga knjževstva i kraljevstva u formi onovremenih kolornih reprodukcija. Koliko se može ispratiti, veoma često se koriste za „argumentovanje” tvrdnji da je naša državna zastava do 1918. – trikolorna.
Istraživao sam i taj aspekt. Zapravo se radi o ambalaži, uglavnom tiskovinama ili tekstilu, namijenjenim širokoj potrošnji. To su paklice za cigarete, čokoladice, razni kuponi, razglednice i slično. I takve stvari se mogu uzeti u obzir u razmatranju neke istorijske tematike, no na njima se ne mogu temeljiti ozbiljniji zaključci.
Svejedno, biće interesantno da ih pogledamo. Analiza upućuje na jedintven zaključak: NEMA ni jednoga primjerkani ovoga profila koja bi na „narodnim bojama” imao aplicirani ma kakav grb.
Na ambalažama, tehnički su manje ili više uspješno odštampane, za čokoladicu „Neilson’s”, cigarete „Zira” i „Montenegro” (Virdžinija, SAD), ili apotekarije njemačke firme „Kraepelien & Holmi”, nalazi se crnogorsko-trgovačka crveno-plavetno-bijela zastava s inicijalima H.I. i krunom iznad njih; a ambalaža čokoladice „Poulain” ima „narodne boje”…
.
.
.
.
Na ondašnjoj inostranoj ambalaži robe za široku potrošnju nalazimo i uosnovi tačno prikazane naše osnovne državne insigije – Zastavu i Grb.
Paklica cigareta „Richmond”u gornjem lijevome uglu ima uokvirenu državnu zastavu –na štitu je H.I. a lav je ispod orla u pokretu na crvenoj podlozi. I na cigaretama „Nebo” je takođe izdvojen grb iz Zastave Crne Gore, ali bez crvenoga polja.
Uz lik Knjaza (Kralja), neki primjerci takođe imaju grb iz državne zastave – lava ispod orla. Konačno, neki imaju samo Grbi natpis „Montenegro”.
.
.
.
.
.
Evo i jedne interesantne foto-storije. Nastala je na osnovu žurnala „Pathé News”, po prilici, najkasnije 1910. godine. Prikazana je scena plovidbe kralja Nikole po Skadarskome jezeru.
Na plovilima se nalazi, shodno međunarodnim propisima, crnogorska pomorsko-trgovačka zastava. No, na pramcu prvoga plovila je istaknuta – državna zastava Kraljevine Crne Gore…
.
.
Za kraj ovoga nastavka, jedna veoma precizna i tehnički odlično urađena ilustracija državnih insigija Kraljevine Crne Gore. To je prikaz nacija svijeta koje su učestvovale u Prvome svjetskome ratu – s unioformama njihovih oružanih snaga i državnim zastavama. Za razliku od nekih drugih prikaza, koji obično griješe kod ruske (na ovoj ilustraciji treći red, skroz desno) i ponekad crnogorske državne zastave, ovaj prikaz je besprijekoran.
Kraljevina Crna Gora je predstavljena u drugome redu odozgo, skroz desno…
(Nastavlja se)
